Strona gÅ‚owna »

Historia Gminy

dodano: 2011-12-06 11:50:07

Gmina Wierzchowo leży w południowej części Pomorza Środkowego otoczone miastami i miasteczkami Drawsko Pomorskie, Złocieniec, Czaplinek, Kalisz Pomorski i Mirosławiec. Poprzez tereny gminy Wałcz sąsiaduje pośrednio z Wielkopolską.

Liczne deniwelacje moreny czoÅ‚owej na której leżą poszczególne miejscowoÅ›ci, obniżenia bezodpÅ‚ywowe, strome stoki i wzniesienia poroÅ›niÄ™te lasami bukowo- dÄ™bowymi, sosnowo-Å›wierkowymi oraz jeziora rynnowe: WÄ„SOSZE, BUSKO, DRAMIENKO, DREZNO I MACHLINKOWO tworzÄ… swoisty, niepowtarzalny urok pomorskiego krajobrazu. Na póÅ‚noc od Nowych Lasek znajduje siÄ™ najwyższe wzniesienie Pojezierza Drawskiego - Góra Racza 211 m npm.

Åšlady osadnictwa znalezione na terenie dzisiejszej gminy Wierzchowo pochodzÄ… z okresu kamiennego. SÄ… to gliniane misy kultury amfor kulistych znalezione w Wierzchowie, Osieku Drawskim, Åšwierczynie i Wielobokach; znalezione sprzÄ™ty kultury Å‚użyckiej i zachodnio-pomorskich SÅ‚owian Å›wiadczÄ… o kontaktach ludnoÅ›ci pomorskiej z Wielkopolska. Ponadto prace wykopaliskowe dostarczyÅ‚y szeregu przedmiotów bÄ™dÄ…cych obiektem handlu z kupcami rzymskimi. Ziemie nasze leżaÅ‚y przy gÅ‚ównych szlakach handlowych biegnÄ…cych z póÅ‚nocy na poÅ‚udnie: "SZLAKU BURSZTYNOWYM" i "SZLAKACH SOLNYCH".

Osobliwy krajobraz pomorskiej moreny bogatej w liczne jeziora, wzniesienia, mokradÅ‚a i rozlewiska sprzyjaÅ‚ dość licznej sieci osadniczej; budowane osady ludzkie w zakolach rzek i jezior, na wyspach, w gÄ™stwinie bogatych borów zabezpieczaÅ‚y ludność przed "nieproszonymi gośćmi". Lasy bogate w nieprzebranÄ… moc zwierzyny Å‚ownej, runa leÅ›nego dostarczaÅ‚y mieszkaÅ„com pokarmów. olbrzymia liczba zwierzÄ…t znajdowaÅ‚a siÄ™ w licznych jeziorach. Las byÅ‚ olbrzymim "dobroczyÅ„com" dostarczajÄ…c ponadto budulca na budowÄ™ domów, sprzÄ™tów oraz surowca na opaÅ‚.

Pod koniec XVI wieku zbudowano w Wierzchowie koÅ›cióÅ‚ ewangelicki, z drewnianÄ… wieżą i dzwonnicÄ…. KoÅ›cióÅ‚ zostaÅ‚ wyposażony w renesansowy oÅ‚tarz przedstawiajÄ…cy sceny MÄ™ki Chrystusa; oÅ‚tarz dzieÅ‚o snycerki pomorskiej. Dzwony z inskrypcjÄ… "Ave Maria" odlano w zakÅ‚adzie ludwisarskim w KoÅ‚obrzegu okoÅ‚o 1500 roku. Podobnie jak w Wierzchowie przedstawiaÅ‚a siÄ™ sprawa dziaÅ‚alnoÅ›ci reformatorskiej w Osieku Drawskim , który byÅ‚ wsiÄ… dworska. KoÅ›cióÅ‚ w Osieku zbudowano w 1686 roku a wieżę dobudowano 1691,2 roku dzwony barokowe ufundowane przez FILIPA BORCKA odlane zostaÅ‚y w zakÅ‚adzie ludwisarskim Konrada Scheila w KoÅ‚obrzegu.

Od 1563r. wsie Å»abin, Å»abinek i BÄ™dlino jako dokumenty paÅ„stwowe byÅ‚y ważnymi na Pomorzu oÅ›rodkami urzÄ™dowymi na trasie wschód - zachód. W 1608r. margrabia Jan z Kostrzynie ustanawia w BÄ™dlinie - ZarzÄ…d Królewskich Lasów, a w latach 1625-30 mianuje ZarzÄ…dcÄ… - Klemensa Von Humbolta. Trudne dla pomorskich wsi byÅ‚y lata wojny 30-letniej (1618-1648) a potem wojny polsko - szwedzkiej (1655-1660)doprowadziÅ‚y je do zupeÅ‚nej katastrofy i caÅ‚kowitego wyniszczenia.

Wojska Wallensteina, polskie, szwedzkie, brandenburskich i zasiedlanie wyludnionych wsi i miast pomorskich sprzyjało procesowi germanizacji na Pomorzu.

W latach 1725-1727 kolejna epidemia tyfusu nawiedziÅ‚a miejscowoÅ›ci Wierzchowo, Å»abin, Å»abinek, BÄ™dlino, Osiek Drawski. Do epidemii doÅ‚Ä…czyÅ‚a jeszcze w 1738r. bardzo mroźna i dÅ‚uga zima(mrozy wymroziÅ‚y zboża a ich cena byÅ‚a bardzo wysoka, utrudniaÅ‚a normalne funkcjonowanie w rolnictwie. Zboże sprowadzano wówczas z KoÅ‚obrzegu. Tragedii w rolnictwie dopeÅ‚niÅ‚a jeszcze wojna 7-letnia rozpoczÄ™ta w 1756r. Wojska carski oprócz "rekruta" zabraÅ‚y konie oraz żywność. W wielu gospodarstwach spotykano zaprzÄ™gniÄ™cie do pÅ‚ugów krowy i woÅ‚y. PoczÄ…tek XIX wieku również nie sprzyjaÅ‚ rozwojowi Pomorza, wojny napoleoÅ„skie, przemarsz różnych armii, podatki i kontrybucje nakÅ‚adane przez wojska francuskie w pieniÄ…dzu i naturze zupeÅ‚nie zrujnowaÅ‚y pomorskie miasta i wsie. Pomimo ciÄ…gnÄ…cych siÄ™ wojen w 1815r. zniesiono na Pomorzu poddaÅ„stwo chÅ‚opów; Wierzchowo i okoliczne pomorskie wie od 1815r. weszÅ‚y w skÅ‚ad powiatu Drawsko Pomorskie. Wsie byÅ‚y samodzielnie administracyjne a wÅ‚adzÄ™ sprawowali soÅ‚tysi podlegajÄ…cy powiatowemu-staroÅ›cie(landratowi).

W II poÅ‚owie XIX wieku nastapiÅ‚y znaczÄ…ce zmiany na pomorskiej wsi; dokonano parcelacji niektórych majÄ…tków ziemskich, zmieniÅ‚a siÄ™ struktura gospodarstw rolnych na korzyść wielkochÅ‚opskich; rozpoczÄ™to korzystne dla rolników kredytowanie dziaÅ‚alnoÅ›ci gospodarczej, powstaÅ‚y na terenie powiatu drawskiego pierwsze spóÅ‚ki wodne, rozpoczÄ™to prace melioracyjne terenów podmokÅ‚ych i wolno rozpoczÄ™to wprowadzać pierwsze maszyny rolnicze przygotowywane przez rozwijajÄ…cy siÄ™ przemysÅ‚. ZewnÄ™trzna i wewnÄ™trzna kolonizacja sprzyja zasiedlaniu wyludnionych miast i wsi. Dość licznie przybywajÄ… ludzie z różnych rejonów Prus osadnicy jak również z sÄ…siadujÄ…cej wielkopolski, jedni obejmujÄ… gospodarstwa, inni na sezon jako pracownicy najemni, a potem na staÅ‚e. RozwijajÄ…cy siÄ™ dość intensywnie przemysÅ‚ na terenach niemieckich skÅ‚ada znaczne zapotrzebowanie na artykuÅ‚y spożywcze i surowce rolnicze do produkcji zbóż: żyta, jÄ™czmienia, owsa, pszenicy, bardzo mocno rozwijaÅ‚a siÄ™ hodowla bydÅ‚a mlecznego i rzeźnego, owiec, kóz, gÄ™si, kaczek, kur, w takich wsiach jak Wielboki, Otrzep, Åšwierczyna, SoÅ›nica nastÄ™puje specjalizacja w produkcji ziemniaków, w Nowych Laskach rolnicy specjalizujÄ… siÄ™ w produkcji Å›wiÅ„.

W 1880 r. wybudowano drogę bitą ze Złocieńca do Mirosławca i Kalisza Pomorskiego przez Osiek Drawski, Wierzchowo, Żabinek. W roku 1900 oddano do użytku linię kolejową Złocieniec - Osiek Drawski - Wierzchowo - Mirosławiec - Kalisz Pomorski-Choszczno oraz linię tzw. małej kolei Wierzchowo-Wałcz.

Na terenach gminy, ze znanych rodów zamieszkiwaÅ‚a rodzina Wedlów, Borków a w okresie późniejszym rodzina Boninów, w której posiadaniu znajdowaÅ‚a siÄ™ wieÅ› Osiek Drawski.